-
Нет Отзывов
-
В избранные
Tuproq’al’a — Xorazmning qadimiy shahar qal’asi xarobalari; mil. III-IV asrlardagi Xorazmshohlar qarorgohi. U hozirgi Beruniy shahri hududida joylashgan.
1938—50-yillarda S.P.Tolstoy boshchiligidagi arxeologik-etnografik ekspeditsiya Xorazmni oʻrgandi. T. maydoni toʻgʻri burchakli (500x350 m) shaklga ega boʻlib, atrofi gumbazli oʻtish joyi va minorali mudofaa devori bilan oʻralgan. Devorning kuchli ruhi. uning darvozasidan Otashkada tomon markaziy ko‘chadan o‘tdi. Koʻchalar kesishmasi shaharni 10 kvartalga (tuman) boʻlgan. Madaniy qatlamdan T., tegirmon. boshidan VI asrgacha. Gʻishtdan qurilgan saroy T.ning shimoli-sharqiy qismida maxsus baland maydonchada (balandligi 14 m, maydoni 80*80 m) qurilgan. Unga yaqinlashing. Har biri 25 m (maydoni 40 × 40 m) boʻlgan uchta minorali kemerli bino qurilgan. Arkning kirish qismi sharqiy tomondan kemerli teshik orqali amalga oshirilgan. T.da 100 ga yaqin turar-joy binolari, xoʻjalik inshootlari, 8 ta saroy binolari qazilgan.
Xonalarning devorlari boʻrtma va rangli relyefli haykallar bilan bezatilgan (qarang: Tuprokkala deeopui rasmlari va haykallari). T.ning sharqiy qismida qurol-yarogʻ ustaxonasi boʻlib, vayron boʻlgan saroyning 2-qavatidagi podsho arxividan temir nayzalar, uch pichoqli oʻqlar, charm va yogʻoch taxtalarga yozilgan 100 dan ortiq hujjatlar topilgan. Ular baland. xorazm tilida yozilgan (I-III asrlar). Sugʻorish inshootlarining vayron boʻlishi va harbiy toʻqnashuvlar natijasida T. T.dan jun, shoyi, doka iplari, boʻyra boʻlaklari, rang-barang gilamlar, koʻplab haykaltaroshlik parchalari, kulolchilik buyumlari va kushon tangalari topilgan.